Przejdź do wyszukiwarki
Przejdź do menu górnego
Przejdź do menu lewego
Przejdź do treści głównej
Przejdź do strony startowej
Przejdź do danych adresowych
piątek, 29 marca 2024
Herb / logo podmiotu Urząd Miejski w Skórczu
83-220 Skórcz, ul. Główna 40
tel. +48(58)5824754, fax +48(58)5824674
e-mail: miasto@skorcz.pl, http: www.skorcz.pl
Wersja archiwalna BIP.
Nowa wersja dostępna pod adresem http://skorcz.biuletyn.net/

Strona główna / Archiwum


wysoki kontrast powiększ czcionkę Ikona drukarki Ikona koperty
 
2006-11-30 / 2006-12-21

Informacja o mieście

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA I POŁOŻENIE
Skórcz jest niewielkim miastem (ok. 3.400 mieszkańców) położonym w południowej części województwa pomorskiego, w południowo-wschodniej części powiatu starogardzkiego, na obszarze Kociewia. Jest siedzibą władz miejskich i gminnych. Zajmuje powierzchnię 3,67 km2 na północnym skraju Borów Tucholskich na pograniczu Pojezierza Kociewskiego (Starogardzkiego) i Borów Tucholskich. Leży w malowniczej dolinie rzeki Szoryca będącej dopływem Węgiermucy, w prawobrzeżnym zlewisku Wierzycy. W tej dość szerokiej i bagnistej dolinie obserwuje się aktywną działalność wód polodowcowych, które wydrążyły tu szereg otworów i pod ciśnieniem wytryskują wciąż na zewnątrz tworząc studnie artezyjskie. Mają one duże wartości smakowe i zdrowotne.
Miasto jest ważnym węzłem komunikacyjnym w rejonie Borów Tucholskich, gdyż krzyżują się tu drogi północ-południe z drogami wschód-zachód. Przez Skórcz przebiega droga nr 214 ( Łeba - Kościerzyna - Warlubie) oraz dochodzi droga nr 222 (Gdańsk - Starogard). Ponadto istnieją połączenia drogowe na wschód z Gniewem i Smętowem Granicznym, czyli z trasą międzynarodową E75. W odległości około 10 km od miasta przebiegać będzie autostrada A-1 północ-południe. Funkcjonuje też dogodna komunikacja autobusowa PKS ze Starogardem Gdańskim, Gdańskiem i Grudziądzem.
Zachowane dziedzictwo kulturowe, bogata historia, unikatowe stanowiska archeologiczne, dobre położenie i skomunikowanie oraz wybitne walory krajoznawcze z zachowanymi naturalnymi krajobrazami, lasami i wodami powierzchniowymi stanowią dobre warunki do rozwoju wszelkich form wypoczynku i lecznictwa klimatycznego oraz rekreacji. Wybitne walory przyrodnicze i kulturowe wyznaczają miastu i gminie jako jedną z podstawowych funkcji - turystykę.

NAZWA MIASTA I HERB
Skórcz uważany jest za najstarszą miejscowość Kociewia, będącą w czasach starożytnych osadą na słynnym "Szlaku Bursztynowym". Nazwa miejscowości jest identyfikowana z określeniami geograficznymi występującymi na mapach starożytnego świata, zlokalizowanymi na dzisiejszej ziemi kociewsko-pomorskiej: Scurgeon i Scurgon (Pliniusz II Młodszy, I w.ne) oraz Scurgum (Klaudiusz Ptolemeusz, II w.ne). Najstarsze nazwy miasta znalezione w miejscowych źródłach pisanych to: Schorz i Schortz (1339) oraz Skoricz, Schoritz, Schroczk i Skorcz (1434). W czasach Polski szlacheckiej występowała pisownia Skurcz (1528) i Skorcz (1570, 1623, 1710). Określenie to wywodzi się od nazwy rzeczki Szoryca (Skorzyca, Skorczka) lub od kaszubskiego słowa skorc, oznaczającego w tutejszej gwarze szpaka. Ptak ten występuje również - obok gryfa - w herbie miasta.
Według starej legendy, mieszkający w Borach Tucholskich gryf porwał jedno z bawiących się nad rzeką dzieci, a w pogoń za porywaczem udał się szpak. W czasie powietrznej bitwy udało mu się ocalić dziecię, lecz po powrocie na ziemię wykrwawił się z odniesionych ran. Odtąd mieszkańcy przyjęli szpaka (skórca) za swojego patrona i jego imieniem nazwali swoją osadę nad rzeką.

HISTORIA
Znaleziska archeologiczne wykazują, że Skórcz i okolice były zasiedlone przez człowieka pierwotnego już około 2000 lat pne, a miejscowość ta należy do najstarszych osad Pomorza Gdańskiego. Odkryto ślady osady otwartej wielokulturowej z epoki wczesnego żelaza oraz liczne groby skrzynkowe. W wiekach I-V Skórcz spełniał zapewne rolę faktorii kupieckiej, położonej przy szlaku handlowym prowadzącym z cesarstwa rzymskiego nad Bałtyk. Hipotetycznie przyjmuje się, że na miejscu dawnej rzymskiej stacji handlowej powstał we wczesnym średniowieczu gród wyżynny (w widłach Szorycy i Węgiermucy), utożsamiany za Krzyżaków z nazwą Vollwerk. Natrafiono też na ślady drugiego grodziska - nizinnego, położonego ok. 300 m od poprzedniego, w wąwozie między Skórczem a Wolentalem. Legenda mówi jeszcze o trzecim grodzisku Tempel w rejonie dzisiejszego Ryzowia (1,5 km od centrum miasta). Odkryto również w Skórczu ślady osady otwartej z okresu wczesno- i późnośredniowiecznego.
Skórcz stosunkowo szybko znalazł się w rękach Krzyżaków (1305) i podporządkowany został komturstwu w Pokrzywnie. Prawa chełmińskie uzyskał 25 listopada 1339. Podczas wojny trzynastoletniej, w 1457 w pobliżu Skórcza rozegrała się bitwa, w której oddział polskich wojów odniósł zwycięstwo nad częścią krzyżackiej załogi Gniewa. Miało to duże znaczenie moralne dla dalszego przebiegu wojny na Pomorzu.
Po traktacie pokojowym w Toruniu (1466), który usankcjonował zjednoczenie Prus z Koroną, Skórcz ponownie znalazł się w granicach Polski. Jego przywilej lokacyjny został potwierdzony przez króla Władysława IV w 1645. Jako wieś królewska Skórcz został włączony do pobliskiego starostwa osieckiego. W 1570 była ona jednym z największych wiejskich ośrodków rzemieślniczo-handlowych ziemi starogardzkiej.
Pod koniec XVI w. starosta Barzewicz, będący zwolennikiem Lutra, doprowadził do przejęcia na ponad 30 lat kościoła przez ewangelików. Wojny szwedzkie spowodowały upadek wsi i regres gospodarczy na blisko 200 lat. W czasach zaborów Skórcz znalazł się pod panowaniem pruskim. Ważnym wydarzeniem było uruchomienie w 1823 placówki pocztowej. Ponowne ożywienie gospodarcze nastąpiło dopiero w II połowie XIX w. i wiązało się z rozbudową połączeń komunikacyjnych. Gmina niemiecka, stanowiąca ok. 1/4 mieszkańców Skórcza, doprowadziła do wybudowania neogotyckiej świątyni ewangelickiej. Mimo tego, w latach zaboru Skórcz był silnym ośrodkiem polskości na Kociewiu i Pomorzu Gdańskim. W 1866 powstał tu pierwszy na Pomorzu Polski Bank Ludowy, wspierający okolicznych rolników przeciwstawiających się pruskiej kolonizacji. Świadomość narodową rozbudzał kościół katolicki oraz polskie organizacje społeczne i czasopisma. Szerokim echem na całym Pomorzu odbił się strajk szkolny w obronie języka ojczystego w latach 1906-1907. Wyzwolenie nastąpiło 27 stycznia 1920, gdy oddziały Wojska Polskiego pod dowództwem gen. J.Hallera (tzw. "Błękitna Armia" ) w marszu na Starogard Gdański, przemaszerowały przez Skórcz.
W 1921 Skórcz liczył 2.946 mieszkańców, w tym 195 Niemców. Po wyzwoleniu nastąpił rozkwit kultury narodowej. W 1921 powstała Zawodowa Szkoła Rolnicza. W zakładzie ceramicznym tworzył A.Eichler, utalentowany i najwybitniejszy twórca ludowy Kociewia z przełomu wieków. K.Kłopocki z powodzeniem upowszechnił w terenie wikliniarstwo, w odmianie tzw. koszykarstwa holenderskiego. Nauczyciel W.Smukała zbierał pieśni i podania ludowe, a kierownik szkoły powszechnej, F.Schornak, etnograf kaszubsko-kociewski, rzeźbiarz ludowy, autor publikacji "Kociewie" i "Kronika miasta Skórcza", założył bibliotekę ludową, dokonał zbioru zabytków sztuki ludowej oraz utworzył mały ogród botaniczny.
Najważniejszym wydarzeniem w historii międzywojennego Skórcza było nadanie mu 15 maja 1934 praw miejskich. Znaczne zasługi dla tego ośrodka położył ówczesny wójt, a potem burmistrz Jan Grzankowski (1886-1943). Przypadające na czas wielkiego kryzysu bezrobocie dotknęło także Skórcz, a jego częściowe zmniejszenie nastąpiło dopiero w latach 1936-39 w związku z realizacją pobliskiego odcinka autostrady Toruń - Gdynia, przebiegającej z Warlubia przez Osiek do Lubichowa.
W okresie II wojny światowej miasto zostało tragicznie doświadczone przez Niemców. We wrześniu 1939 żandarmeria okupanta zorganizowała tymczasowy obóz izolacyjny, w którym do grudnia tego roku więziono ok. 100 osób, w tym nauczycieli i księży . W pobliskim lesie Zajączek hitlerowcy wymordowali ok. 150 mieszkańców Skórcza i okolic. Reakcją na te wydarzenia był silny i dobrze zorganizowany ruch oporu, reprezentowany przez powstałą w Skórczu Komendę Gminną Tajnej Organizacji Wojskowej "Gryf Pomorski" (komendant Leon Held) i oddziały partyzanckie w pobliskich lasach. Od 1942 w Skórczu mieściła się siedziba Jagdkommando, specjalnego oddziału do zwalczania partyzantki. W dniu 28 stycznia 1945, w okresie poprzedzającym działania ofensywne armii sowieckiej, SS-mani pędzili przez Skórcz przy 22-stopniowym mrozie ok. 500 kobiet żydowskich, z których 87 rozstrzelano w lesie koło Mieliczek, a 20 na tzw. "księżej oborze". Kres krwawej okupacji niemieckiej położyło zajęcie miasta przez Armię Czerwoną, w niedzielę 4 marca 1945. Podczas tej operacji zniszczono część miasta, burząc m.in. kościół ewangelicki i uszkadzając wieżę kościoła katolickiego. W pierwszych latach po wojnie część tutejszych oddziałów partyzanckich kontynuowała walkę zbrojną z "ludową" władzą i oddziałami milicji. 19 maja 1946 żołnierze AK z oddziału mjr Zygmunta Szendzielarza "Łupaszko" rozbroili tutejszy posterunek MO.
Powojenny rozwój miasta nastąpił dopiero od 1956 i zaowocował docelowo powstaniem kilku zakładów przemysłowych, infrastruktury rekreacyjno-sportowej oraz kilku osiedli mieszkaniowych. W 1979 założono wodociągi miejskie.

TURYSTYKA
Bezpośrednie sąsiedztwo miasta z Borami Tucholskimi sprawia, że od lat Skórcz jest doskonałym punktem wypadowym dla turystów. Samo miasto i okolice to czyste, nie zniszczone przez cywilizację środowisko, które stanowi wspaniałe miejsce do zamieszkania, wypoczynku i turystyki przez cały rok. Naturalne walory krajobrazowe i przyrodnicze stwarzają korzystne warunki do szkoleń, wypoczynku i rekreacji, szczególnie dla mieszkańców dużych aglomeracji. Skórcz posiada korzystne położenie przy szlaku turystyczno-handlowym Warlubie - Kościerzyna - Łeba.
Dużą atrakcją turystyczną na terenie całej gminy jest strefa krajobrazu chronionego Borów Tucholskich oraz strefa bezwzględnej ochrony archeologicznej, która obejmuje osadę otwartą - Kranek. Występują tu liczne jeziora o czystej wodzie oraz liczne relikty szlaku bursztynowego. Brak uciążliwego przemysłu, lasy pełne grzybów, stanowią idealne miejsce zarówno dla turystyki aktywnej - wycieczek krajoznawczych, rajdów, biegów, jak i wypoczynku biernego (wędkarstwo). Są tu także wspaniałe tereny łowieckie z drobną zwierzyną łowną i ptactwem wodnym. Leśniczówka Czarne nad 200 ha zagospodarowanym rybacko jeziorem Czarne, położona 3 km od Skórcza, to urokliwe miejsce, które warto odwiedzić. W pobliżu miasta znajduje się kilkadziesiąt działek rekreacyjnych i kilkanaście ośrodków wypoczynkowych. Okoliczne wsie Mieliczki i Mirotki-Gapica posiadają charakter wsi letniskowych. Dobrze rozwinięta jest agroturystyka.

ZABYTKI
Zespół urbanistyczny miasta wpisany jest do rejestru zabytków. Jest to dobrze zachowana, praktycznie nie zmieniona struktura przestrzenna lokowanej w XIV stuleciu wsi. Na zachód od tego układu urbanistycznego znajduje się obszar objęty bezwzględną ochroną archeologiczną. Nad zabudową dominuje, niewątpliwie najciekawszym obiekt architektoniczny Skórcza, gotycki kościół pw. Wszystkich Świętych. Korpus tej świątyni wybudowano z kamieni polnych i cegieł w połowie XIV w. Piękny schodkowy szczyt powstał ok. 1500, przedsionek w XVII w., przysadzista wieża zwieńczona namiotowym dachem w l883, a w 1927 dostawiono nawy boczne. Wystrój i wyposażenie barokowe i rokokowe, z XVII-XVIII w., jednak jego najstarszy element - kamienna chrzcielnica zwieńczona figurami aniołów - pochodzi z XIV w.
Kościół pod wezwaniem Wszystkich Świętych
Godnymi uwagi są dwa obiekty architektoniczne usytuowane przy głównej ulicy miasta - Pomorskiej: XIX-wieczny dworek wykonany w konstrukcji zrębowej oraz kamienica z początku XX w. Warto odwiedzić, liczący sobie kilka stuleci, cmentarz parafialny z ciekawymi nagrobkami miejscowych rodzin, m.in. Patterów i Fankidejskich.
Najważniejsze zabytki zlokalizowane poza miastem, to XIV-wieczne kościoły parafialne (Barłożno i Pączewo) oraz kościół i pałac z 1874 wraz z parkiem dworskim w Czarnymlesie. Strefa ochrony archeologicznej bezwzględnej obejmuje następujące obiekty: Czarnylas - cmentarzysko płaskie, Kranek - osada otwarta, Pączewo - cmentarzysko płaskie.

ROZWÓJ GOSPODARCZY
Skórcz jest ośrodkiem obsługi ludności i rolnictwa z terenu miasta oraz gminy Skórcz, a także częściowo gmin Osiek i Smętowo Graniczne. Funkcją uzupełniającą przetwórstwo rolno-spożywcze oraz lokalny przemysł drzewny, meblarski i metalowy. Dobrze rozwinięta jest sfera handlu i usług.
Istnieją liczne sklepy spożywcze, przemysłowe, kwiaciarnie, a także księgarnia, dwa składy opałowe, stacja paliw, dwie apteki. Raz w tygodniu czynne jest targowisko. Usługi gastronomiczne zapewniają dwa bary, cukiernia i restauracja-kawiarnia. Przedsiębiorcy świadczą m.in. usługi dekarsko-blacharskie, drukarskie, fotograficzne, elektryczne, wodno-kanalizacyjnych, kominiarskie, krawieckie, prawnicze, transportowe, murarskie, malarskie, fryzjerskie, zegarmistrzowskie. W mieście jest Bank Spółdzielczy.
Główne przedsiębiorstwo produkcyjne to: Fabryka Mebli Fast Spółka z o.o., Iglotex Spółka z o.o., Zakład Przemysłu Drzewnego - Gdański Przemysł Drzewny S.A., oraz Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „Szarafin”.
Ważniejszymi zakładami usługowymi są: zakład Gospodarki Miejskiej oraz Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska (handel, usługi, przetwórstwo spożywcze).
Warto wspomnieć, że ochrona stanu środowiska naturalnego w Skórczu jest nadrzędnym działaniem władz samorządowych. Miasto objęte jest zorganizowanym systemem wywozu nieczystości stałych. Na terenie miasta rozstawiono wiele specjalnych pojemników na surowce wtórne. Inwestycje z zakresu ciepłownictwa prowadzą do likwidacji nieekologicznych kotłowni. Skórcz posiada nową biologiczno-chemiczno-mechaniczną oczyszczalnię ścieków.
Strategia rozwoju Skórcza ma na celu dalszy rozwój infrastruktury komunalnej dla zapewnienia nowoczesnej obsługi mieszkańców, jednostek administracyjnych i gospodarczych oraz turystów, a także doprowadzić przy udziale kapitału prywatnego do zagospodarowania atrakcyjnych terenów w centrum miasta nowoczesnymi obiektami usługowymi. W wyniku tych działań znaczenie miasta jako ośrodka społeczno-gospodarczego i administracyjnego powinna ulec wzmocnieniu.

KULTURA I OŚWIATA
Rozwój kultury Skórcz zawdzięcza działalności Miejskiego Ośrodka Kultury oraz Biblioteki Miejskiej. Te dwie placówki zajmują się organizowaniem wystaw plastycznych i fotograficznych, prac wykonanych przez dzieci oraz różnego rodzaju konkursów, koncertów muzycznych, turniejów tańca towarzyskiego, spotkań ze znanymi ludźmi oraz wielu innych imprez.
Skórcz posiada Zespół Szkół Publicznych w skład której wchodzi Szkoła Podstawowa oraz Gimnazjum, Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych, w której istnieje Liceum Ogólnokształcące, Liceum Profilowane.

SPORT
Skórcz posiada bardzo dobrą bazę sportową, a miejscowy klub sportowy LKS Pomorzanka Skórcz jest jednym z najlepszych klubów lekkoatletycznych województwa pomorskiego oraz jednym z czołowych klubów Kraju Zrzeszenia LZS. W Skórczu znajdują się trzy boisko do siatkówki plażowej (2 w Parku Miejskim oraz jedno na Stadionie Miejskim), pełnowymiarowe i utrzymane w doskonałym stanie boisko do piłki nożnej, Stadion lekkoatletyczny o nawierzchni żużlowej wraz z rzutniami do rzutu młotem, rzutu dyskiem, pchnięcia kulą oraz wyłożone nawierzchnia tartanową skocznie do skoku wzwyż i w dal oraz rzutnie do rzutu oszczepem. Klub LKS Pomorzanka jest także organizatorem wielu imprez sportowych szczebla krajowego, są nimi m.in. Ogólnopolskie Biegi Przełajowe organizowane już od ponad 40 lat w początkach marca oraz Memoriał Rzutów Lekkoatletycznych Sławomira Zieleniewskiego na który rokrocznie do Skórcza przyjeżdżają czołowi miotacze kraju na czele z Szymonem Ziółkowskim – Mistrzem Olimpijskim w rzucie młotem z Aten.
Zawodnicy LKS Pomorzanka Skórcz to przede wszystkim specjaliści w rzucie młotem oraz w skokach i sprincie – uczestnicy Mistrzostw Świata i Europy oraz medaliści Mistrzostw Polski.

Oprac. G.Pietrzak na podst. materiałów U.M. w Skórczu oraz książki J. Ellwart "Kociewie i Bory Tucholskie. Przewodnik Turystyczny"
 
Data wytworzenia: 2006-11-30
Data udostępnienia: 2006-11-30
Ilość wyświetleń: 890
Rejestr zmian: zobacz
Sporządzone przez: admin
Opublikowane przez: Janusz Kaczyński
Logo HTML 4.01 Logo CSS Logo UTF-8 Logo WCAG 2.0 AA
Niniejszy serwis internetowy stosuje pliki cookies (tzw. ciasteczka). Informacja na temat celu ich przechowywania i sposobu zarządzania znajduje się w Polityce prywatności.
Jeżeli nie wyrażasz zgody na zapisywanie informacji zawartych w plikach cookies - zmień ustawienia swojej przeglądarki.
x