Strona główna / Zamówienia publiczne / Informacje związane z postępowaniami przetargowymi w toku

Z pewnością należy kierować się istniejącym orzecznictwem w tej kwestii. Źródłem wątpliwości Zamawiającego może być zarówno własna analiza ekonomiczna cen ze złożonych ofert, jak i argumentacja przedstawiona przez innego Wykonawcę.

Poza tym trzeba zwrócić uwagę na to, że badanie ceny oferty w kierunku, czy nie zawiera ona rażąco niskiej ceny, należy w zasadzie odnosić do ceny całkowitej oferty oraz do obiektywnych czynników mających wpływ na jej wysokość.

Poza tym wątpliwości co do rażąco niskiej ceny mogą odnosić się też do sposobu skalkulowania np. stawki godzinowej, mającej przecież istotny wpływ na cenę całkowitą oferty (zob. wyrok ZA UZP z 29 maja 2006 r., UZP/ZO/0-1507/06, LexPolonica nr 1904627). Jednakże Zamawiający nie jest uprawniony do formułowania zarzutu rażąco niskiej ceny oferty w sytuacji, gdy kwestionuje w ogólności ujęcie w kalkulacji kosztów niektórych wyodrębnionych elementów przedmiotu zamówienia czy ewentualnie odnoszącą się do nich wycenę, a więc podnosi zarzuty wobec części oferty. Nawet gdy kalkulacja jednostkowych elementów lub określonej części oferty odbiega od cen rynkowych, nie świadczy to o rażąco niskiej cenie całej oferty. 

Z problemem tym związane jest też stanowisko, że jeżeli ocena lub oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia, powinna być dokonana w odniesieniu do całości ceny zaproponowanej przez Wykonawcę, to żądanie wyjaśnień także powinno się odnosić do całego przedmiotu zamówienia. Poza tym niezależnie od tego, czy wartość szacunkowa przedmiotu zamówienia została ustalona przez Zamawiającego, zgodnie czy też niezgodnie z regułami wskazanymi w Prawie zamówień publicznych, to w sytuacji gdy po wszczęciu postępowania nastąpiły zmiany
w poziomie oferowanych cen, ustalona pierwotnie wartość szacunkowa powiększona o podatek od towarów i usług nie może stanowić podstawy porównania do niej cen ofertowych. To zaś oznacza, że w takim przypadku Zamawiający powinien najpierw, przed żądaniem wyjaśnień, dokonać ponownego oszacowania wartości przedmiotu zamówienia.

Charakterystyczne jest także to, że omawiana procedura wyjaśniania rażąco niskiej ceny oferty powinna być uruchomiona przed ewentualnym odrzuceniem ofert na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4. Kryterium szacunkowej wartości zamówienia nie może jednak stanowić jedynej podstawy do sformułowania wniosku co do zaistnienia przesłanki rażąco niskiej ceny oferty. Należy bowiem tę cenę odnieść do przedmiotu zamówienia i warunków jego realizacji. Art. 90 ust. 2 wskazuje czynniki o charakterze obiektywnym, które powinien uwzględnić Zamawiający, dokonując oceny wyjaśnień wykonawcy. Zostały one w tym przepisie wymienione tylko przykładowo, co oznacza, że zamawiający może i powinien uwzględnić także i inne czynniki, pod warunkiem że będą one miały charakter obiektywny. Do takich czynników obiektywnych nie można zaliczyć polityki finansowej firmy, na którą powołuje się dany Wykonawca. Poza tym, jeżeli SIWZ nie określa zasad ustalenia ceny, która powinna być zaoferowana, to oferenci nie są związani jednolitymi zasadami kształtowania ceny i mają w tym względzie swobodny wybór. Poza tym z art. 90 ust. 2 wynika nakaz indywidualizującego podejścia do wyjaśnień każdego z oferentów składających wyjaśnienia. Każdy z nich może przedstawić czynniki, które spowodowały, że to dzięki nim obniżono cenę, w szczególności wskazać na: 

1) oszczędności metody wykonania zamówienia - podanie, gdzie, na jakim etapie produkcji te oszczędności zaistniały i w jakiej wysokości; 

2) wybrane rozwiązania techniczne - wskazanie ich i ich wpływu na obniżenie wysokości ceny oferty; 

3) wyjątkowo sprzyjające warunki wykonania zamówienia dostępne dla wykonawcy - określenie, w czym tkwi ich wyjątkowość, na czym polegają i jakie efekty ekonomiczne przyniosły; 

4) oryginalność projektu Wykonawcy - podanie i określenie jego istoty i charakteru, a także owej oryginalności; 

5) wpływ pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów (zob. np. ustawę z 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 59, poz. 404 ze zm., i rozporządzenie Rady Ministrów z 26 kwietnia 2007 r. w sprawie udzielania niektórych ulg w ramach pomocy de minimis, Dz.U. Nr 76, poz. 498).

Ustalenie ceny oferty nie jest jedynie zabiegiem matematycznym, w którym poszczególne zmienne determinowane są spodziewanymi korzyściami wynikającymi z zastosowania korzystniejszej dla wykonawcy stawki podatku od towarów i usług. Wykonawca jest obowiązany do uwzględnienia w cenie oferty wszystkich elementów cenotwórczych oraz swojej indywidualnej sytuacji ekonomicznej i biznesowej.

Z punktu widzenia Zamawiającego należycie skalkulowana cena oferty to cena pozwalająca racjonalnie przypuszczać, że zamówienie będzie wykonane należycie. Istotną okolicznością rozstrzygającą, czy oferta powinna zostać odrzucona jako zawierająca cenę rażąco niską, są także wyjaśnienia składane przez wykonawcę wezwanego na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy - Prawo zamówień publicznych. Zamawiający ma obowiązek ocenić wyjaśnienia wysokości ceny oferty w kontekście całego przedmiotu zamówienia i tym samym przedmiotu oferty. Wykonawca ma natomiast obowiązek przedstawić wyjaśnienia przekonujące i rzeczowe co do pełnego zakresu wyceny oferty.