Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego działa na podstawie art. 40 ustawy z dnia 13 października 1998r., - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. z dnia 29 października 1998 z późn. zm.) - zgodnie z którym z dniem 1 stycznia 1999 r. w miastach będących siedzibami władz powiatów tworzy się powiatowe inspektoraty nadzoru budowlanego
Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego jest organem administracji rządowej I instancji w sprawach nadzoru budowlanego, wykonującym zadania na szczeblu powiatu, działając na podstawie :
1. ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U. z 2006r. nr 156 poz . 1118 z późniejszymi zmianami),
2. ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. u. z 2000r. nr 98 poz. 1071 z późniejszymi zmianami)
3.ustawy z dnia 17 czerwca 1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jednolity Dz. U. z 2002r. nr 110 poz. 868 z późniejszymi zmianami)
4. przepisów odrebnych,
5. regulaminu organizycyjnego
Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego wykonuje swoje zadania przy pomocy powiatowego inspektoratu budowlanego, który działa w ramach zespolonej administarcji powiatowej. Pracownicy powiatowego inspektoratu nadzoru budowlanego wchodzą w skład korpusu służby cywilnej.