Strona główna / Sposoby finansowania działalności

Zasady gospodarki finansowej gminy są zawarte w Rozdziale 6 Ustawy o samorządzie gminnym.

Zgodnie z art. 51 gmina samodzielnie prowadzi gospodarkę finansową na podstawie budżetu gminy.
Budżet jest uchwalany na rok kalendarzowy. Statut gminy określa uprawnienia jednostki pomocniczej do prowadzenia gospodarki finansowej w ramach budżetu gminy.

Projekt budżetu przygotowuje wójt (art. 52). Bez zgody wójta rada gminy nie może wprowadzić w projekcie budżetu gminy zmian powodujących zwiększenie wydatków nieznajdujących pokrycia w planowanych dochodach lub zwiększenie planowanych dochodów bez jednoczesnego ustanowienia źródeł tych dochodów.
Projekt budżetu wraz z informacją o stanie mienia komunalnego i objaśnieniami wójt przedkłada radzie gminy najpóźniej do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy i przesyła projekt regionalnej izbie obrachunkowej, celem zaopiniowania. Budżet jest uchwalany do końca roku poprzedzającego rok budżetowy.

Procedurę uchwalania budżetu oraz rodzaje i szczegółowość materiałów informacyjnych towarzyszących projektowi określa rada gminy (art. 53). Do czasu uchwalenia budżetu przez radę gminy, jednak nie później niż do 31 marca roku budżetowego, podstawą gospodarki budżetowej jest projekt budżetu przedłożony radzie gminy.
W przypadku nieuchwalenia budżetu w ustawowym terminie, regionalna izba obrachunkowa ustala budżet gminy w zakresie obowiązkowych zadań własnych oraz zadań zleconych w terminie do końca kwietnia roku budżetowego. Do dnia ustalenia budżetu przez regionalną izbę obrachunkową podstawą gospodarki budżetowej jest projekt budżetu.
Zgodnie z art. 54 Ustawy o samorządzie gminnym dochodami gminy są: podatki, opłaty i inne wpływy określone w odrębnych ustawach jako dochody gminy, dochody z majątku gminy, subwencja ogólna z budżetu państwa.
Dochodami gminy mogą być: dotacje celowe na realizację zadań zleconych oraz na dofinansowanie zadań własnych, wpływy z samoopodatkowania mieszkańców, spadki, zapisy , darowizny oraz inne dochody.
Subwencje ogólne są ustalane dla gmin według zobiektywizowanych kryteriów, które określa odrębna ustawa (art. 55). Minister Finansów ustala, wysokość i rozdziela subwencje ogólne na rzecz każdej gminy bezpośrednio z budżetu państwa.
Wg art. 57 w uchwale budżetowej określa się źródła pokrycia niedoboru budżetu, jeżeli planowane wydatki budżetu przewyższają planowane dochody.
Uchwały i zarządzenia organów gminy dotyczące zobowiązań finansowych wskazują źródła dochodów, z których zobowiązania te zostaną pokryte (art. 58). Uchwały rady gminy zapadają bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady. Dyspozycja środkami pieniężnymi gminy jest oddzielona od kasowego jej wykonania (art. 59).

Zgodnie z art. 60 za prawidłową gospodarkę finansową gminy odpowiada wójt. Wójtowi przysługuje wyłączne prawo:
- zaciągania zobowiązań mających pokrycie w ustalonych w uchwale budżetowej kwotach wydatków, w ramach upoważnień udzielonych przez radę gminy,
- emitowania papierów wartościowych, w ramach upoważnień udzielonych przez radę gminy,
- dokonywania wydatków budżetowych,
- zgłaszania propozycji zmian w budżecie gminy,
- dysponowania rezerwami budżetu gminy,
- blokowania środków budżetowych, w przypadkach określonych ustawą.

Gospodarka finansowa gminy jest jawna (art 61). Wójt niezwłocznie ogłasza uchwałę budżetową i sprawozdanie z jej wykonania w trybie przewidzianym dla aktów prawa miejscowego. Wójt informuje mieszkańców gminy o założeniach projektu budżetu, kierunkach polityki społecznej i gospodarczej oraz wykorzystywaniu środków budżetowych.

Wg art. 62 kontrolę gospodarki finansowej gmin i związków sprawują regionalne izby obrachunkowe. Odrębne ustawy zgodnie z art 63 określą:
- sposób powoływania, organizację i szczegółowe zasady działania regionalnych izb obrachunkowych,
- podatki, opłaty i wpływy uznane za dochody gminy,
- ogólne zasady procedury budżetowej i gospodarki finansowej w gminach,
- warunki zaciągania pożyczek przez gminy.
Wójt przedkłada regionalnej izbie obrachunkowej (art. 90) uchwałę budżetową, uchwałę w sprawie absolutorium oraz inne uchwały rady gminy i zarządzenia wójta objęte zakresem nadzoru regionalnej izby obrachunkowej.