Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.
Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka.
Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie sytuacjom, o których mowa powyżej, przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem.
Rodzaj, forma i rozmiar świadczenia powinny być odpowiednie do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy.
Potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej.
Prawo do świadczeń z pomocy społecznej, jeżeli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej, przysługuje:
- Osobom posiadającym obywatelstwo polskie mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium RP
- Cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium RP na podstawie zezwolenia na osiedlenie się; w związku z uzyskaniem w RP statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej; na podstawie zgody na pobyt tolerowany.
- Mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium RP obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członkom ich rodzin, posiadającym prawo pobytu lub prawa stałego pobytu na terytorium RP
Prawo do świadczeń z pomocy społecznej nie przysługuje osobie odbywającej karę pozbawienia wolności. Osobie tymczasowo aresztowanej zawiesza się prawo do świadczeń z pomocy społecznej. Za okres tymczasowego aresztowania nie udziela się świadczeń.
Kryterium dochodowe
Większość świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje osobom, których dochody nie przekraczają kryterium dochodowego w następującej wysokości:
- Kryterium dochodowe osoby samotnie gospodarującej - 542,00 zł
- Kryterium dochodowe na osobę w rodzinie - 456,00 zł
Formy pomocy
- Świadczenia pieniężne:
- zasiłek stały,
- zasiłek okresowy,
- zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy,
- zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie,
- pomoc dla rodzin zastępczych,
- pomoc na usamodzielnienie oraz kontynuowanie nauki,
- świadczenie pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców, którzy uzyskali w RP status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą.
- Świadczenia niepieniężne:
- praca socjalna,
- bilet kredytowany,
- składki na ubezpieczenie zdrowotne,
- składki na ubezpieczenie społeczne,
- pomoc rzeczowa, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie,
- sprawienie pogrzebu,
- poradnictwo specjalistyczne,
- interwencja kryzysowa,
- schronienie
- posiłek,
- niezbędne ubranie,
- usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy,
- specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia,
- mieszkanie chronione,
- pobyt i usługi w domu pomocy społecznej,
- opieka i wychowanie w rodzinie zastępczej i w placówce opiekuńczo-wychowawczej,
- pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie - w formie rzeczowej dla osób usamodzielnianych,
- szkolenia, poradnictwo rodzinne i terapia rodzinna prowadzone przez ośrodki adopcyjno-opiekuńcze.
Zasiłek stały
- Zasiłek stały przysługuje:
- pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej,
- pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.
- Zasiłek stały ustala się w wysokości:
- w przypadku osoby samotnie gospodarującej - różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym, że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 444 zł miesięcznie,
- w przypadku osoby w rodzinie - różnicy między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie.
- Kwota zasiłku stałego nie może być niższa niż 30 zł miesięcznie.
- W przypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i renty socjalnej, świadczenia pielęgnacyjnego lub dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania, zasiłek stały nie przysługuje.
- Osobę przebywającą w domu pomocy społecznej lub ubiegającą się o przyjęcie do niego uznaje się za osobę samotnie gospodarującą, jeżeli przed przyjęciem do domu pomocy społecznej lub rozpoczęciem oczekiwania na miejsce w takim domu była uprawniona do zasiłku stałego.
Zasiłek okresowy
- Zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego:
- osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej,
- rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny.
- Zasiłek okresowy ustala się:
- w przypadku osoby samotnie gospodarującej - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 444 zł.
- w przypadku rodziny - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny.
- Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 50% różnicy między:
- kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby,
- kryterium dochodowym rodziny a dochodem rodziny.
- Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 20 zł miesięcznie.
- Okres, na jaki jest przyznawany zasiłek okresowy, ustala ośrodek pomocy społecznej na podstawie okoliczności sprawy.
Zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy
- W celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej może być przyznany zasiłek celowy.
- Zasiłek celowy może być przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu.
- Osobom bezdomnym i innym osobom niemającym dochodu oraz możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia może być przyznany zasiłek celowy na pokrycie części lub całości wydatków na świadczenia zdrowotne.
- Zasiłek celowy może być przyznany również osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego (może być przyznany niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi).
- Zasiłek celowy może być przyznany także osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej (może być przyznany niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi).
- W szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe może być przyznany specjalny zasiłek celowy w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny, który nie podlega zwrotowi.
Usługi opiekuńcze
Usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze z zadań własnych gminy oraz specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi z zadań zleconych gminie obejmują pomoc w zaspokojeniu codziennych potrzeb życiowych takich jak; robienie zakupów, sprzątanie, gotowanie, załatwianie drobnych spraw w urzędach, zapewnienie kontaktu z otoczeniem oraz zabiegi pielęgnacyjne dla osób obłożnie chorych.
Usługi opiekuńcze w zależności od dochodu na jedną osobę w rodzinie świadczone są nieodpłatnie, częściowo odpłatnie lub odpłatnie. W szczególnie uzasadnionych przypadkach Ośrodek całkowicie lub częściowo odstępuje od żądania odpłatności za usługi.
Pomoc w formie usług opiekuńczych przyznawana jest w oparciu o Ustawę z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej, Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych i Uchwałę Nr XXII /155 /2004 Rady Miejskiej w Sulejowie z dnia 30 grudnia 2004r. w sprawie szczegółowych zasad przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze oraz szczegółowych zasad częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również trybu ich pobierania.
Pomoc w formie posiłków
Pomoc w postaci posiłków realizowana jest zgodnie z Uchwałą Rady Ministrów nr 221 z dnia 10 grudnia 2013 r. w sprawie ustanowienia wieloletniego programu wspierania finansowego gmin w zakresie dożywiania "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" na lata 2014-2020 (Monitor Polski z 2013 r, poz. 1024)
Pomoc w zakresie dożywiania może być przyznana nieodpłatnie osobom i rodzinom, jeżeli dochód osoby samotnie gospodarującej lub dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 150% kryterium dochodowego określonego w ustawie o pomocy społecznej.
Zasady ubiegania się o pomoc z pomocy społecznej ( tok postępowania)
- Złożenie wniosku o udzielenie pomocy społecznej u pracownika socjalnego z danego rejonu pracy socjalnej, zgodnego z miejscem zamieszkania.
- Otrzymanie szczegółowych informacji w każdym indywidualnym przypadku od właściwego pracownika socjalnego w trakcie zgłaszania się o pomoc lub w trakcie przeprowadzania wywiadu środowiskowego.
- Ustalenie z pracownikiem socjalnym terminu przeprowadzenia wywiadu środowiskowego (rodzinnego) w miejscu zamieszkania osoby lub rodziny ubiegającej się o pomoc, a w sprawach nie cierpiących zwłoki, w miejscu pobytu osoby ubiegającej się.
- Przeprowadzenie wywiadu środowiskowego jest podstawą udzielenia pomocy społecznej, jego celem jest rozeznanie sytuacji materialnej, rodzinnej, zdrowotnej, zawodowej i mieszkaniowej osoby/rodziny ubiegającej się o pomoc społeczną.
- Pracownik socjalny przeprowadza wywiad środowiskowy w ciągu 14 dni od daty wszczęcia postępowania. Strona występująca o pomoc powinna zgromadzić dokumenty stanowiące podstawę ustalenia jej danych personalnych, stanu zdrowia, sytuacji rodzinnej i materialnej (zaświadczenia o dochodach netto za miesiąc poprzedzający miesiąc w którym złożyła wniosek, zaświadczenia z Powiatowego Urzędu Pracy, jeżeli jest zarejestrowana jako bezrobotna, odcinek renty, zaświadczenie z Urzędu Gminy o wielkości posiadanego gosp. rolnego, orzeczenie o niepełnosprawności, oraz inne wymagane przez pracownika socjalnego)
- W trakcie przeprowadzania wywiadu ustala się dane rodziny zobowiązanej do alimentacji, celem przeprowadzenia rozeznania możliwości pomocy rodzinie znajdującej się w trudnej sytuacji.
W celu przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej pracownik socjalny wspólnie z osobą/rodziną ubiegającą się o pomoc opracowuje plan postępowania - plan pracy socjalnej. Osoba lub rodzina korzystająca z pomocy społecznej zobowiązana jest do współpracy z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu swojej trudnej sytuacji życiowej. Brak takiej współpracy bądź odmowa udzielenia i udokumentowania wywiadu stanowi przesłankę do odmowy przyznania pomocy. Potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej zostają uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i możliwościom finansowym Ośrodka. Wszystkie dokonywane uzgodnienia zawierane są w formie pisemnej.
Kontrakt socjalny
W przypadku osób w wieku produkcyjnym, zdolnych do wykonywania pracy oraz w przypadku osób, które powinny podjąć działania niezbędne do poprawy własnej sytuacji życiowej zawiera się kontrakty socjalne. Kontrakt socjalny to pisemna umowa zawarta z osobą/rodziną ubiegającą się o pomoc, określająca prawa i zobowiązania obu stron.
Każda sprawa rozpatrywana jest indywidualnie, stosuje się zasadę, że odmowa przyznania pomocy nie może mieć negatywnego wpływu na zabezpieczenie potrzeb nieletnich dzieci.
Postępowanie zostaje zakończone decyzją administracyjną rozstrzygającą wniosek o pomoc od której przysługuje prawo do odwołania w trybie wskazanym w pouczeniu decyzji
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej /tekst jednolity Dz.U. z 2013 r. poz. 182 z późniejszymi zmianami/
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Sulejowie
